Những điểm mới trong luật bảo vệ môi trường

Ngày 23/6/2014, Quốc hội đã thông qua Luật Bảo vệ môi trường số 55/2014/QH13, thay thế cho Luật Bảo vệ môi trường 2005. So với Luật Bảo vệ môi trường 2005, Luật Bảo vệ môi trường 2014 có một số điểm thay đổi đáng chú ý như sau:

Quy định thêm những hành vi bị nghiêm cấm như: hành vi vận chuyển chất độc, chất phóng xạ, chất thải và chất nguy hại khác không đúng quy trình kỹ thuật về bảo vệ môi trường (BVMT); thải chất thải chưa được xử lý đạt quy chuẩn kỹ thuật môi trường; các chất độc, chất phóng xạ và chất nguy hại khác vào không khí; đưa vào nguồn nước hóa chất độc hại, chất thải, vi sinh vật chưa được kiểm định và tác nhân độc hại khác đối với con người và sinh vật; phá hoại, xâm chiếm trái phép di sản thiên nhiên, khu bảo tồn thiên nhiên; lợi dụng chức vụ, quyền hạn, vượt quá quyền hạn hoặc thiếu trách nhiệm của người có thẩm quyền để làm trái quy định về quản lý môi trường.

Quy định cụ thể hơn về nội dung, nguyên tắc và trách nhiệm thực hiện quy hoạch BVMT:

Về nguyên tắc, cấp độ, kỳ quy hoạch BVMT, Luật bảo vệ môi trường 2014 quy định: quy hoạch BVMT phải bảo đảm các nguyên tắc phù hợp với điều kiện tự nhiên, kinh tế – xã hội; chiến lược, quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế – xã hội, quốc phòng, an ninh; chiến lược BVMT quốc gia bảo đảm phát triển bền vững; bảo đảm thống nhất với quy hoạch sử dụng đất; thống nhất giữa các nội dung cơ bản của quy hoạch BVMT; bảo đảm nguyên tắc BVMT. Quy hoạch BVMT gồm 02 cấp độ là quy hoạch BVMT cấp quốc gia và quy hoạch BVMT cấp tỉnh. Kỳ quy hoạch BVMT là 10 năm, tầm nhìn đến 20 năm.

Về nội dung cơ bản của quy hoạch BVMT: đối với quy hoạch BVMT cấp quốc gia gồm các nội dung cơ bản sau: đánh giá hiện trạng môi trường, quản lý môi trường, dự báo xu thế diễn biến môi trường và biến đổi khí hậu; phân vùng môi trường; bảo tồn đa dạng sinh học và môi trường rừng; quản lý môi trường biển, hải đảo và lưu vực sông; quản lý chất thải; hạ tầng kỹ thuật bảo vệ môi trường; hệ thống quan trắc môi trường; các bản đồ quy hoạch; nguồn lực thực hiện quy hoạch; tổ chức thực hiện quy hoạch. Nội dung quy hoạch BVMT cấp tỉnh được thực hiện phù hợp với điều kiện cụ thể của địa phương bằng một quy hoạch riêng hoặc lồng ghép vào quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế – xã hội.

Quy định thêm đối tượng, nội dung, trình tự lập kế hoạch BVMT, cụ thể như: 

Về đối tượng phải lập kế hoạch BVMT: Dự án đầu tư không thuộc đối tượng phải thực hiện đánh giá tác động môi trường; phương án sản xuất, kinh doanh, dịch vụ không thuộc đối tượng phải lập dự án đầu tư theo quy định của pháp luật về đầu tư.

Về nội dung kế hoạch BVMT: Luật Bảo vệ môi trường 2014 đã quy định rõ kế hoạch BVMT phải thể hiện được các nội dung như: địa điểm thực hiện; loại hình, công nghệ và quy mô sản xuất, kinh doanh, dịch vụ; nguyên liệu, nhiên liệu sử dụng; dự báo các loại chất thải phát sinh, tác động khác đến môi trường; biện pháp xử lý chất thải và giảm thiểu tác động xấu đến môi trường; tổ chức thực hiện các biện pháp BVMT.

Về việc lập kế hoạch BVMT: Luật đã có quy định cụ thể trách nhiệm của các cơ quan xác nhận BVMT cũng như trách nhiệm tổ chức thực hiện của chủ dự án, chủ cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ sau khi kế hoạch BVMT được xác nhận.

Quy định cụ thể việc BVMT trong khai thác, sử dụng tài nguyên thiên nhiên như trong điều tra, đánh giá, lập quy hoạch sử dụng tài nguyên thiên nhiên và đa dạng sinh học; trong điều tra cơ bản, thăm dò, khai thác, sử dụng tài nguyên thiên nhiên; trong hoạt động thăm dò, khai thác và chế biến khoáng sản.

Ngoài ra, Luật bảo vệ môi trường 2014 còn bỏ một số quy định cụ thể trong Luật về đối tượng phải lập Đánh giá tác động môi trường và giao cho Chính phủ quy định chi tiết danh mục các dự án thuộc diện này.

Luật này có hiệu lực từ ngày 01/01/2015./.

Minh Tâm